Nejad Devrim çoğunlukla eserlerinin sol alt köşesini imzalar. Başlarda imzasını “Nejad Melih” olarak atar. Ancak asıl bilinen “e” harfinin üzerine accent auigu koyarak Fransızcalaştırdığı “Néjad” imzası ile kuyruklu bir küçük harf “n” ile yetindiği parafıdır. Yanına bir kent ismi yazdığı da çoğunluktadır. Ayrıca tarih ve bazen de tireli olarak başkaca rakamlar yer alır; bu rakamlar belki o yılın aylarıdır, örneğin 3-1975, 75 yılının Mart ayı anlamına geliyor olabilir. Belki de bir diziye ya da peş peşe yapılmış resimlere referans verir.
Öte yandan özellikle tualleri söz konusu olduğunda, asıl bilgi ile karşılaşmak için eserlerin arkasını çevirmek gerekir. Galeri Nev, 2018 yılında düzenlediği tek eserlik arşiv sergisini, tualin arkasının da görünmesine büyük önem vererek kurmuştur. Böylece ziyaretçiler arkada Nejad’ın el yazısı ile “Château de Chambord, Symétrie Française, Paris 1954” yazdığını okuyabilirler. Oysa bu eser geçmişte düzenlenen kapsamlı Nejad Devrim kataloglarının ikisinde de “İsimsiz” olarak kayıt edilmiştir.
Devrim yaşamının çoğunluğunu seyahat ederek geçirir ve eserlerinin neredeyse tamamını (œuvre) seyahatlerinden ilhamla gerçekleştirir. Bu seyahatleri sırasında, yeryüzünde geçtiği tüm bu patikaları rahatlıkla izleyebileceğimiz ve hem onun sanatının yüz yıllık tarihini, hem de büyük harflerle Sanat Tarihi’ni yeniden kurabileceğimiz ipuçlarını titizlikle kayıt etmiştir. Öte yandan hiçbir eserinin arkasındaki bilgiyi dikkate almayan bir sanat yayıncılığı yaklaşımı, eserlerini tarihe “İsimsiz” olarak geçirmiş, bir başka deyişle kayıtları yok etmiş, patikaları bozmuş, adımları silmiştir. Güneş fırtınada kaybolup gitmiştir.
Nejad Devrim’in Galeri Nev tarafından arşivlenen yazışmalarında kendisi için kullanılan sıfatlardan biri de “fırtınada kaybolan güneş”tir. “Fırtınada Kaybolan Güneş” başlıklı sergi, choromatique bir çalışma ile, Google Image Search prensiplerinden de ilham alarak, sanatçının eserlerine iade-i itibar etmek üzere düzenlenmiştir. Ziyaret ettiği kentlerin ikonik anıtlarına odaklanması bazı kentleri tanımayı ve onları isimlerine kavuşturmayı kolaylaştırır. Kalan eserler, Galeri Nev küratörlerinin hayal ve benzeştirme gücü ile Nejad’ın coğrafyası içine yeniden konumlandırılır. Aynı zamanda Devrim’in kentler arasında gezinirken, zihninde bir önce gördüğünü, birkaç sene öncekini, birkaç hayat öncekini yeniden hatırladığının altını çizebilmek için çapraz referanslar da verilmiştir, İstanbul Semerkand’ı, Kahire İstanbul’u, Kahire Pekin’i, bazen Pekin bir çıplak bedeni çağrıştırır. Kilise ve katedraller, camii ve minareler, çöl ve gökyüzü birbirlerini çağırır.
“Fırtınada Kaybolan Güneş”, Nejad Devrim’in doğumunun yüzüncü yılında, asla yeniden bir araya toplanamayacak eserlerinin katalog sayfalarındaki isimsiz ve sessiz varlıklarına adanmış bir “telafi” sergisidir. Güneşi yeniden onun kentleri üzerinde dolaştırarak yaşamının karanlığını aydınlatmak amacındadır. Çok değil henüz yüzyıllık bir yıkıntının hem coğrafi hem hayali bir arkeolojisidir.
25 Kasım’a dek izlenecek sergide, Nejad Devrim’in kentleri arasına Eda Gecikmez’in “İstanbul”u isimli bir tuali de katılıyor. Sinema dilinde, küçük ve sessiz rollerde karşımıza çıkan büyük oyunculara verilen “kame” isminden ilhamla Galeri Nev, 2023-2024 boyunca her sergide bir “kame” ağırlıyor. Böylece Galeri’nin farklı kuşaklar, sorular ve teknikler arasındaki çakışmaları araştıran yaklaşımı sergi programına da yansıyor.
